Elektrownia szczytowo – pompowa na górze Żar
Żar (761 m n.p.m.) – szczyt w Beskidzie Andrychowskim (wschodnia część Beskidu Małego), znajdujący się nad Jeziorem Międzybrodzkim.
W roku 1935 z inicjatywy Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej u podnóża góry powstało szybowcowe lotnisko Żar. Działa tam Górska Szkoła Szybowcowa "Żar" i uprawiane jest paralotniarstwo.
Na szczycie góry znajduje się zbiornik wodny elektrowni szczytowo-pompowej (Elektrownia Porąbka-Żar) w kształcie deltoidu, oddany do użytku w 1979 roku, który całkowicie zmienił jej wygląd. Ma on 650 m długości oraz 250 m szerokości w najszerszym miejscu i mieści 2 310 000 m³ wody, której maksymalna głębokość wynosi 28 m. Zbiornik jest uszczelniony kilkoma warstwami asfaltu, przełożonymi żelbetem. Obwałowania mają ponad 30 m wysokości.
Od 1979 roku na górę można było wjechać drogą asfaltową, jednak aktualnie jest to zakazane. Wjazd na szczyt możliwy jest uruchomioną 30 grudnia 2003 roku koleją linowo-terenową z Międzybrodzia Żywieckiego. Zimą działa tu ośrodek narciarski Kolej Linowo-Terenowa Żar (kolej linowo-terenowa, dwa wyciągi i trasy narciarskie wzdłuż nich).
Ze szczytu góry rozciąga się panorama na Jezioro Żywieckie, pasmo Magurki Wilkowickiej i Hrobaczą Łąkę.
Elektrownia szczytowo-pompowa - zakład przemysłowy, którego zadaniem jest przemiana energii elektrycznej w energię grawitacyjną wody pompowanej do górnego zbiornika oraz proces odwrotny.
W elektrowni szczytowo pompowej zamienia się energię elektryczną na energię potencjalną grawitacji poprzez wpompowanie wody ze zbiornika dolnego do górnego w okresie nadwyżki produkcji nad zapotrzebowaniem na energię elektryczną (np. w nocy), a następnie, w godzinach szczytu, następuje odwrócenie procesu.
Na tym też opiera się ekonomika działania tych elektrowni. Energia elektryczna jest skupowana w okresie kiedy jest najtańsza, a oddawana do systemu (sprzedawana) w okresie najwyższego zapotrzebowania i za wysoką cenę.
Elektrownia taka wbrew nazwie nie produkuje sumarycznie prądu, co więcej, sporo (prawie 30%) energii elektrycznej jest w tym procesie tracone. Jest ona za to bardzo skutecznym akumulatorem o ogromnej pojemności. Istotną zaletą takiej elektrowni jest możliwość bardzo szybkiego jej uruchomienia w nagłym przypadku, pełną moc osiąga ona w ciągu kilku minut.
Stosowanie elektrowni szczytowo pompowych ma sens jedynie w połączeniu z elektrowniami, w których występują okresowe nadwyżki energii spowodowane niemożliwością szybkiego dostosowania ilości wytwarzanej energii elektrycznej do bieżącego zapotrzebowania (zwłaszcza w elektrowniach cieplnych opalanych węglem). Nadwyżka mocy, która musi być utrzymywana w porze nocnej, przepadłaby bezpowrotnie, gdyby nie została zmagazynowana przez elektrownie szczytowo pompowe w energii potencjalnej wody. Alternatywą dla elektrowni szczytowo-pompowych jest CAES.
Elektrownia Żar
Zlokalizowana w Międzybrodziu Bialskim elektrownia wysokospadowa o mocy 500 MW i spadzie 440 m. Jest to jedyna w kraju elektrownia podziemna.
Elektrownia jest klasyczną elektrownią szczytowo-pompową przeznaczoną do regulacji systemu energetycznego w czasie szczytów i zapadów obciążenia. Krótki rozruch elektrowni (180 sek. do pracy generacyjnej) kwalifikuje ją również do pracy interwencyjnej.
O lokalizacji elektrowni zadecydowały wyjątkowo korzystne warunki topograficzne: duży spad przy małej odległości między zbiornikami oraz możliwość wykorzystania zagospodarowanej kaskady rzeki Soły.
Podstawowe parametry elektrowni:
- ilość turbozespołów: 4 szt.
- moc zainstalowana - generacja: 500 MW (osiągalna 540 MW)
- moc zainstalowana - pompowanie: 540 MW
- średni spad statyczny: 432 m
- czas pracy 4ch turbozespołów - generacja: 4 h
- czas pracy 4ch turbozespołów - pompowanie: 5 h
- produkcja średnio-roczna: 640 GWh
- pobór energii średnio-roczny: 850 GWh
- sprawność cyklu: 75%
Na wyposażenie elektrowni składają się:
- 4 hydrozespoły odwracalne:
- omoc znamionowa: 127 MW
- omoc w pracy pompowej: 135 MW
- oprędkość obrotowa: 600 obr./min
- oprzełyk nominalny: 35 m3/s
- owydajność w pracy pompowej: 28,8 m3/s
- ośrednica wirnika: 3,1 m
- 4 generatory synchroniczne
- omoc znamionowa 150 MVA
- onapięcie zamionowe: 13,8 kV
- owspółczynnik mocy (cos φ): 0,9
- 4 asynchroniczne silniki rozruchowe:
- omoc krótkotrwała: 8 MW
- onapięcie znamionowe: 13,8 kV
- 4 transformatory blokowe:
- omoc znamionowa: 150 MVA
- onapięcie znamionowe: 13,8 kV / 240 kV
Zapraszamy do Żywca!
Zespół Żywieckiego Centrum Obsługi Ruchu Turystycznego
