Bastionowe fortalicjum szlacheckie w Łodygowicach
Bardzo ładny dworek w Łodygowicach stoi w otoczeniu parku nad rzeką Żylica. Obecny wygląd zawdzięcza on gruntownej przebudowie w XIX wieku, jednak w parku wciąż widoczne są dawne fortyfikacje: pozostałości ziemnych bastionów, wałów oraz fosy świadczące, iż kiedyś było to obronne fortalicjum. Niestety nie zachowały się żadne jego obrazy i opisy sprzed przebudowy.
Dwór posiada dwie kondygnacje i nieregularny kształt z wejściem prowadzącym przez arkady, nad którymi znajduje się balkon. Ciekawie prezentuje się dach pokryty glazurowana dachówką. W środku raczej nie ma nic interesującego, choć podobno w dwóch pokojach zachowały się stare kominki z XIX wieku: ceramiczny i marmurowy. Fragment neogotyckich detali z herbem można zobaczyć z tyłu dworu. Niestety stoi tu też duży bezstylowy budynek ze szkołą i salą gimnastyczną. W samym dworze natomiast mieszczą się dziś takie instytucje jak: biblioteka, gminny ośrodek kultury, ZNP, związek żołnierzy AK itp.
Fortalicjum łodygowickie powstało w I poł. XVII wieku z inicjatywy kasztelana krakowskiego Jerzego Zbaraskiego herbu własnego. Wcześniej stał tu drewniany dwór rodu Komorowskich, którzy posiadali okoliczne tereny od połowy XVI wieku.
- 1630 r. - początek budowy obiektu obronnego. Trudno powiedzieć jakie były zamiary fundatora, być może miał tu stanąć zamek a nie dwór obronny
- 1631 r. - budowę przerwano z powodu śmierci Jerzego Zbaraskiego. Łodygowice przeszły na własność jego krewnych Wiśniowieckich herbu Korybut. Helena Wiśniowiecka wniosła je w wianie wojewodzie mazowieckiemu Stanisławowi Warszyckiemu herbu Abdank. Ten wkrótce postanowił kontynuować budowę niewielkiej rezydencji obronnej
- 1673 r. - Warszycki otoczył dwór nowymi fortyfikacjami na planie kwadratu o boku ok. 150 m. Był to wał kamienno-ziemny, fosa oraz bastiony w narożach. W XVII wieku Łodygowice były bowiem niszczone przez Kozaków, Szwedów i polskie wojsko, które nie opłacane zakładało konfederacje i łupiło terytoria, na których stacjonowało
- 1682 r. - po jego śmierci dwór często zmieniał właścicieli, ale wszyscy pochodzili z rodziny Warszyckich
- 1709 r. - rodzinny konflikt doprowadził do zbrojnego zajęcia Łodygowic przez Jerzego Warszyckiego
- 1714 r. - na mocy wyroku sądowego Ludwik Pociej herbu Waga, bratanek hetmana wielkiego litewskiego, najechał Łodygowice i odebrał je Warszyckiemu. Rok później oddał należny mu fragment wsi
- 1849 r. - dobra łodygowickie nabył bielski kupiec Rudolf Teodor Seelinger. Następnie szybko przechodzą przez ręce różnych osób: Józefa Karola Humborga, barona Artura Luttwitza, Maksymiliana Luttwitza
- 1866 r. - majątek nabyła Klementyna Primovesi de Weber, żona Adolfa Klobusa majora austriackiego. Przebudowali oni gruntownie fortalicjum do własnych potrzeb, pozbywając się cech obronnych obiektu. Powstał wtedy glazurowany dach o nowym układzie, (w jego centrum znajdowała się kiedyś latarnia z dwoma oknami), balkon oraz arkady wejściowe, neogotyckie attyki i nowe wnętrza. Rodzina Klobusów posiadała Łodygowice wraz z przyległościami aż do śmierci ostatniego potomka Otto Klobusa w 1942.
- po 1939 r. - we dworze znajdował się sztab wojsk niemieckich
- 1945 r. - wyposażenie dworu zostało rozkradzione. Potem mieściły tu urzędy gminne a następnie szkoła rolnicza. Obecnie jest podobnie.
Zapraszamy do Żywca!
Zespół Żywieckiego Centrum Obsługi Ruchu Turystycznego
